De gouden eieren van betrokkenheid

U kunt hier de blog lezen van De heer Willem-Jan de Gast, senior organisatie-adviseur bij Movisie. Hij geeft zijn visie en kijk op betrokkenheid en werven en binden van vrijwilligers weer.

door de heer Willem-Jan de Gast:

'Als je mensen op hun passie weet aan te spreken, zijn ze als vanzelf betrokken en hoef je nooit meer op zoek naar vrijwilligers.' Dat schreef ik ruim anderhalf jaar geleden in het openingsartikel van Pak de Passie, het magazine over betrokkenheid 2.0. Een stevige uitspraak, want feitelijk beweerde ik dat organisaties die advertenties zetten, wervingsacties houden of de hulp van gespecialiseerde ondersteuners inschakelen mensen onvoldoende weten te raken. In workshops en lezingen waar ik hetzelfde zei, kreeg ik dan ook flink weerwerk: Werven is wel degelijk nodig, mensen doen niet meer zo makkelijk vrijwilligerswerk, je moet ze overhalen, er is veel verloop.

Meer vrijwilligers

Allemaal waar, maar waar komt dat door? De klassieke verklaring is dat mensen individualistischer zijn geworden, er minder sociaal verantwoordelijkheidsgevoel is en er meer keuzemogelijkheden zijn om je vrije tijd in te vullen. Ook zijn met name vrouwen meer en langer gaan werken. Mensen zouden dus minder graag vrijwilligerswerk willen doen en er ook minder tijd voor hebben. De cijfers laten deels een ander beeld zien: een groeiend aantal mensen zet zich in voor anderen door middel van eigen initiatieven, mantelzorg en vrijwilligerswerk. Wel wordt per vrijwilliger minder tijd besteed.

Minder bij organisaties

Dat brengt ons bij de andere kant van het verhaal. Als er nog altijd een grote bereidheid is bij mensen om iets te doen voor een ander, hoe komt het dan dat zoveel organisaties een tekort aan vrijwilligers ervaren? Wat wij zien, is dat veel vrijwilligersorganisaties steeds formeler zijn geworden. Slechts ten dele uit eigen keuze, maar ook door de eisen die overheden en andere financiers aan hen stellen. Als gevolg daarvan is het contact met de leefwereld van de vrijwilliger verminderd. Zeker in grotere vrijwilligersorganisaties wordt steeds minder de taal van de vrijwilliger gesproken.

Betrokkenheid als sleutel

En wat doet die vrijwilliger? Die gaat zijn betrokkenheid op een andere manier vormgeven. In dit digitale tijdperk kost het nauwelijks moeite om gelijkgestemden te vinden en gezamenlijk een actie of initiatief te starten. Het aantal succesvolle voorbeelden is nauwelijks aan te slepen. En dat is precies de reden voor mijn uitspraak: mensen die zelf iets willen veranderen, zijn daar altijd bij betrokken. De kans dat ze die betrokkenheid in actie omzetten, is zeer groot. De uitdaging voor bestaande vrijwilligersorganisaties is dan ook niet om vrijwilligers te werven, maar om de betrokkenheid van mensen bij hun missie te vergroten. Of om hun doelen te laten aansluiten bij de passies van de mensen om hen heen.

E-I combinaties

De grote vraag is hoe u dat doet. Er is geen altijd werkend recept, dat is wel duidelijk. Wel hebben we zicht op een aantal werkzame elementen. Wellicht zijn dit De Gouden Eieren van betrokkenheid. Alles begint met de energie die u uitstraalt om uw doel te bereiken. Als u zelf niet warmloopt voor de verandering die u voorstaat, gaat zeker niemand anders zich betrokken voelen. Tegelijk is het ook van belang om een ambitieus én haalbaar vergezicht te schetsen: wat zou het toch mooi zijn, als… Daar willen we naartoe en daar gaan we aan werken. Uw eigen passie werkt altijd aanstekelijk.

Echt en Inclusief

Vervolgens is het cruciaal dat het uw eigen verhaal is. Geen beleidsgebabbel van bovenaf, maar een authentieke drang om de samenleving een stukje mooier te maken. U gelooft erin dat het kan, maar u staat ook open voor de inbreng van anderen. Ieders bijdrage is welkom, in co-creatie komt u tot gezamenlijke waarden en acties. Wilt u betrokkenheid in actie omzetten, dan moet het zo simpel mogelijk zijn om dat te doen. Dus geen stapels formulieren en intakeprocedures. En op de maat van de betrokkenen. Sommigen willen een klus, anderen een functie. Sommigen willen langere tijd iets doen, anderen af en toe. Laat mensen zichzelf maar organiseren, dat gaat vaker goed dan fout. Maak het wel voor iedereen interessant: wat staat er tegenover de inzet van tijd? De ruilrelatie die u met elke betrokkene aangaat is bepalend voor het succes.

Evoluerend en Integraal

Op het moment dat u afstapt van de gedachte dat de enige manier om betrokken te zijn, het doen van vrijwilligerswerk is, ontvouwt zich een wereld aan mogelijkheden. Ook iemand die op een bijeenkomst komt, geld doneert of kritiek levert, is betrokken. En die betrokkenheid kan evolueren: uw taak is om mee te bewegen met de betrokkenen en hem steeds mogelijkheden te bieden. Als u integraal kijkt naar alle partijen die iets te maken hebben met uw organisatie, ziet u honderden potentiële vrijwilligers. En hoeft u dus inderdaad niet meer te werven.